Турук билиҥҥитэ этэҥҥэ
МЕНЮ
Пресс-центр

Ханна даҕаны дьон ходуһаҕа киирэн, от үлэтэ саҕаланна. “Туймаада” Агроходинг” АУо биэс хаһаайыстыбата ыһыы үлэтин түмүктээн, оттооһун үгэнигэр сылдьаллар. Үлэ хаамыыта хайдах салаллан эрэрин тэрилтэ тыа хаһаайыстыбатын салаатын салайааччыта Андрей Ноговицынтан ыйыталастым.

Ханна даҕаны дьон ходуһаҕа киирэн, от үлэтэ саҕаланна. “Туймаада” Агроходинг” АУо биэс хаһаайыстыбата ыһыы үлэтин түмүктээн, оттооһун үгэнигэр сылдьаллар. Үлэ хаамыыта хайдах салаллан эрэрин тэрилтэ тыа хаһаайыстыбатын салаатын салайааччыта Андрей Ноговицынтан ыйыталастым.

-- Андрей Тимофеевич, бастатан, сааскы ыһыы түмүктэрин билиһиннэр эрэ.

-- Ыһыы үлэтиттэн саҕалаан, оттооһуҥҥа диэри үлэ былаана, хаамыыта анал бирикээһинэн салаллар. Ыһыыга былааммытын 99,4 % толордубут. Биэс хаһаайыстыбаттан Мииринэйдээҕи “Новай” сопхуос 95 % толордо. Онтон атыттар былааннарын ситтилэр. Ыһыы түмүгүнэн 7750 туонна сиилэс, 2800 туонна сенаж бэлэмнэниллэрэ былааннанар.

Былырыын 6382 туонна оту оттоон, былааммытын толорботохпут. Онуоха кураан дьылга эбии баһаардар атахтаабыттара. “Новай” сопхуоска от таһыытыгар кэккэ ыарахан үөскээбитин Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин көмөтүнэн этэҥҥэ быһаарбыппыт. Ходуһа сирэ кырата, айан ырааҕа атахтыыр. Алтаайтан гранулаламмыт от кэлэн, хаһаайыстыбалар бэйэ-бэйэлэригэр көмөлөсүһэн, кыстыгы этэҥҥэ туораабыппыт.

– Быйыл оттооһун хайдах саҕаланна? Үүнүү туруга хайдаҕый?

-- Бааһыналарынан сылдьан, ыһыы түмүгүн көрдөххө, үүнүү мөлтөҕө суох. Аһыҥа бааһынаҕа киирэ илик. Онон үчүгэй түмүккэ эрэнэбит. Быйыл уопсайа 8020 туонна, Өлүөхүмэ үүнүүлээх сирдэриттэн гектартан 20-лии сэнтиниэр оту ылар соруктаахпыт. Оттон Тааттаҕа үүнүү сэмэйинэн, гектартан 8-тыы сэнтиниэри ыларга былааннанабыт. Соторутааҕыта “Новай” сопхуоска баран, үлэни-хамнаһы кытта билсэн кэлбиппит. Өлөн диэн сиргэ 80 гектарга култуурунай-тэхиниичэскэй үлэ ыытыллыбытын түмүгэ халтайга хаалбатах. Үүнүү үчүгэй. Быйыл итиннэ иккис звенону ыытыахпыт.

c001187a d52e 4049 8309 86e934ec76d5 2

Бу күннэргэ хаһаайыстыба үрдүнэн 35 гектар сир охсулунна. Ол иһигэр Нөмүгүтээҕи “Экоферма” хаһаайыстыба 30 гектары оҕуста. Түөрт звено “Бөртө” хаһаайыстыба сиригэр киирдэ. “Новай” сопхуос 5 гектары охсон, үлэтин үчүгэйдик саҕалаата. Урукку өттүгэр кинилэргэ биир звено киирэр эбит буоллаҕына, быйыл сир эбии оҥоһуллан, иккис звенону киллэрэргэ быһаардыбыт.

– Үлэҕэ туох тиэхиньикэ таҕыста?

-- Биэс хаһаайыстыбаҕа 63 тыраахтар, 29 охсор, 10 мунньар, 21 пресс-подборщик үлэҕэ бэлэмнэр. Бүгүҥҥү үлэ иэнинэн 29 тыраахтар, 13 охсор, 8 мунньар, 10 пресс-подборщик ходуһаҕа киирэн, үлэ-хамнас үгэннээтэ. Кэбиһии саҕана 2 тиэйэр массыына тахсыаҕа. Бырабыыталыстыба, тэрилтэ өттүттэн үп көрүллэн, тиэхиньикэ чааһыгар хааччыллыыбыт үчүгэй. Хаһаайыстыбалар кирэдьиит ылан, тиэхиньикэлэрин сүрдээҕин саҥартылар. Сааскы ыһыы үлэтин бырагырааматынан сиэмэни тэҥэ уматыгы, көрүүчэйи ылбыттара. Быйыл ыспагааты уонна сенаж урулуонун хааччыйар МТС тэрилтэтэ наадалааҕы барытын аҕалан, хаһаайыстыбаларга тиксэрэн эрэбит. Бу нэдиэлэ иһигэр ходуһаларга дьон да, тиэхиньикэ да эбиллиэ.

– Үлэһиттэр аһылыктарын хааччыйыы хайдаҕый?

--  Аһылык өттө хаһаайыстыбалар дуогабардарын ис хоһоонуттан, бэйэлэрэ хайдах хааччыналларыттан быһаарыллар. Холобур, “Победа” сопхуос икки асчыттаах. Атын хаһаайыстыбалар асчыта да суох бэйэлэрин истэригэр тэринэн-дьаһанан үлэлииллэр. Сыл аайы үлэни кыайан кэлбит тэриллиилээх хаһаайыстыбалар.

-- Үүт көрдөрүүтүн билиһиннэр эрэ.

-- Сайыҥҥы кэмҥэ үүт-ас элбээн турар. Үрдүк көрдөрүүнү атырдьах, балаҕан ыйдарыгар күүтэбит. Билиҥҥи кэмҥэ биэс хаһаайыстыбаттан 21 тн 409 кг үүт ыана турар. Бу – куһаҕана суох көрдөрүү. Биирдии хаһаайыстыбанан ылар буоллахха, “Бөртө” күҥҥэ 5 тн, “Өлүөхүмэ кыладабыайа” 5 тн 200 кг, “Экоферма” 6 тн 200 кг, “Новай” 3 тн 300 кг, “Победа” 1 тн 700 кг үүтү ыы олороллор. Ол эбэтэр күҥҥэ биир ынахтан, ортотунан, 12 кг 600 г үүт ылыллар. “Бөртө”, “Өлүөхүмэ кыладабыайа” 12-лии кг үүтү ылаллар. “Новай” сопхуос хонтуруолунан ыаһын түмүгүнэн 14 кг  900 к үүтү биир ынахтан ыыра бэлиэтэннэ. Тэҥнии тутан көрдөххө, биир улахан улуус көрдөрүүтүн биэс хаһаайыстыба ситиһэр. Ити -- Агрохолдинг бөдөҥ хаһаайыстыбаларга саҥа технологияны киллэриитин, сүөһү боруодатын, аһылык базатын тупсарыытын түмүгэ. Ити барыта “Туймаада” Агроходинг” АУо салайааччыта Пётр Семёнович Ефремов ыытар бэлиитикэтэ сөптөөҕүн туоһулуур.

– Сүөһү мэччирэҥэ хайдаҕый? Холобур, илин эҥээргэ аһыҥа сүрдэннэ.

-- Чуолаан биһиги хаһаайыстыбаларбыт сирдэригэр турук этэҥҥэ. Арай Тааттаҕа “Победа” хаһаайыстыба сиригэр аһыҥа баар эрээри, үрэх эргин үүнүү үчүгэй. Сүөһү мэччирэҥэ баар. Ону тэҥэ күһүн эрдэ сиилэһи киллэриэхтэрэ.

d9f04a0e 28e1 4bb9 9a3a 72ff242d1b0e

-- Ньирэйи уотууга ылсыбыт дьыалаҕыт хайаста?

-- Ньирэйи чааһынай дьоҥҥо биэрэн уотуу быраактыкатын салгыыбыт. Холобур, Чурапчыга 100-тэн тахса ньирэй дьоҥҥо бэриллибитэ. Санатан эттэххэ, 10 ньирэйи ылан кыстаппыт ыал алтатын бэйэтигэр ылар, түөрдүн Агрохолдиҥҥа төнүннэрэр. Хайа да өттүгэр табыгастаах дьыала буоларын дьон сүрдээҕин өйдөөтө. Билигин Өлүөхүмэҕэ элбэх ньирэй турар. Ону бэттэх эҥээр дьарыктаныан баҕалаах дьоҥҥо тиксэрии боппуруоһун үөрэтэбит.

Оксана ЖИРКОВА кэпсэттэ

ПОДЕЛИТЬСЯ СТАТЬЕЙ
Обратная связь

Свяжитесь с нами

Приемная

+7 (4112) 35-72-65

Задать вопрос